Ατομικά Δικαιώματα

[τα παρακάτω κυρίως από Γιανναρά]

Τα ατομικά δικαιώματα, παρόλο που σήμερα θεωρούνται σαν κάτι δεδομένο και εξ' ορισμού σωστό, δεν έχουν κάποια εγγενή αξία παρά στο συγκείμενο του νεωτερικού ανθρώπου-ατόμου.

Αρχίζουν και εμφανίζονται λοιπόν στη νεωτερικότητα καθώς ο Διαφωτισμός ξεκινάει να προβάλλει το πρόταγμα της εξατομίκευσης απέναντι στον κολλεκτιβισμό-ομαδισμό. Τα ατομικά δικαιώματα θεσμίζονται με νόμο, ο οποίος τα προσφέρει με ίδιο τρόπο σε όλους, κατοχυρώνοντας έτσι την ισότητα όλων και μεταξύ τους και ως προς τον νόμο.

Αυτή η θεσμοθέτηση των ατομικών δικαιωμάτων δεν υπάρχει ούτε στην αρχαία ελλάδα ούτε στον ρωμαϊκο κόσμο. Είναι ένα επίτευγμα προ-πολιτικό με την έννοια ότι στην αρχαία ελλάδα για παράδειγμα που επινόησε την πόλη και την πολιτική, αυτό που σήμερα επιχειρούμε με νόμους να κατοχυρώσουμε, τότε ήταν η αυτονόητη βάση για να λειτουργήσει το πολιτικό σύστημα.Κάθε πολίτης μετείχε στο πολιτικό γεγονός, μετείχε στην Αρχή, και αυτό του εξασφάλιζε προνόμια που ούτε καν μπορούν να συγκριθούν με την μίζερη επιβολή της ισότητας δια των ατομικών δικαιωμάτων.

Το αίτημα για κατοχύρωση ατομικών δικαιωμάτων προϋποθέτει παραίτηση από την προσωπική ετερότητα, δηλαδή από το μοναδικό, ανόμοιο και ανεπανάληπτο χαρακτήρα κάθε ανθρώπου. Αυτή η δυναμική μοναδικότητα δεν μπορεί να πραγματωθεί παρά μόνο μέσα στην κοινωνία των σχέσεων. Η σχέση εμπεριέχει το δόσιμο, και το δόσιμο εμπεριέχει εγγενώς την ανισότητα. Σε μια κοινωνία αδιαφοροποίητων ατόμων όμως δεν υπάρχει άλλη επιλογή από το να κατοχυρώσουμε ατομικά δικαιώματα.




[Τα παρακάτω από Τάκη Φωτόπουλο]

H διάκριση κοινωνίας-πολιτείας δεν υπήρχε στην κλασική Aθήνα  (μοιάζει να συμφωνεί με Γιανναρά: κάθε άνθρωπος μετείχε στο πολιτικό και αυτό συνιστούσε την κοινωνικοποίησή του, ενώ στην κοινωνία της νεωτερικότητας το πολιτικό έχει αφεθεί στην αντιπροσώπευση και η κοινωνία είναι απλώς το συνονθύλευμα των ατομικοτήτων με τα θεσπισμένα ατομικά τους δικαιώματα για να υπερασπίζονται έναντι της εξουσίας )

Η αντιπροσώπευση στην εξουσία και εν γένει στο πολιτικόν, συγκέντρωσε εξ' ορισμού την εξουσία σε λίγα χέρια και δημιούργησε την ανάγκη στοιχειώδους αντισταθμίσματός της με τα σημερινά ατομικά δικαιώματα και ελευθερίες που πάντοτε ήρθαν ως παραχωρήσεις που σε πρώτη ευκαιρία παίρνονται πίσω.

Η ανάγκη ύπαρξης και υπεράσπισης των δικαιωμάτων ανακύπτει από την ανισοκατανομή της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας/δύναμης την οποία συνεπάγεται ο διαχωρισμός της κοινωνίας από την πολιτεία και την οικονομία και η συνακόλουθη συγκέντρωση πολιτικής και οικονομικής εξουσίας/δύναμης στα χέρια μερικών κοινωνικών ομάδων. 

Υπάρχει δε ο ύποπτος υπερκρατικός εναγκαλισμός με πολλές "ΜΚΟ" που κόπτονται για δικαιώματα (με επιλεκτικές συμπάθειες που αντανακλούν τα συμφέροντα των ελίτ) που θα έλεγε κανείς ότι αποτελούν το καρότο...

Ο Φωτόπουλος τοποθετείται κατά της ιδέας της καθολικότητας των ατομικών δικαιωμάτων, αφού σύμφωνα με τα παραπάνω η ανάγκη προάσπισής τους προκύπτει μόνο αν πάρουμε σαν δεδομένο το τρέχον πολιτικό μοντέλο με την εξουσία μακριά από τους πολίτες, άρα λέει ότι η προάσπιση των ατομικών δικαιωμάτων είναι αφ' εαυτήν ιδεολογικοποιημένη και ουχί καθολική.