bitcoin donation

Στείλτε κανένα bitcoin να μπορώ να γράφω...
1MYx2VFyv2Emy8Qcqi3vLxEu9AoJdmZySA

Thursday, April 17, 2014

Περί ανυπαρξίας γεγονότων

Wittgenstein, μετά το 1945:
Απλά και μόνο το να περιγράψεις τα γεγονότα, είναι πράγμα δύσκολο — γιατί πιστεύεις ότι χρειάζεται να γεμίσεις τα γεγονότα, να τα συμπληρώσεις ούτως ώστε να τα καταλάβεις. Είναι σα να βλέπεις μια οθόνη με σκόρπια χρώματα, μπαλώματα εδώ και κει, και λες: έτσι όπως είναι εδώ, δεν βγάζουν νόημα· νόημα βγαίνει μονάχα αν τα τους δώσω ένα σχήμα, αν τα συμπληρώσω. — Ενώ εγώ θέλω να πω: Να, έτσι όπως είναι, είναι ολόκληρα. (Αν τα συμπληρώσεις, αν τα γεμίσεις, τα διαστρεβλώνεις, τα παραποιείς).

---

Ένας σχολιασμός πάνω στο παραπάνω (έχει μια-δυο μικρές αναφορές σε λεγόμενα άλλων, μια και έχει γραφτεί στα πλαίσια μια άλλης συζήτησης) που όμως δεν θα μπερδέψουν το γενικό νόημα):

Χωρίς να είμαι ειδικός, η παρατήρηση του Witt. είναι στο πνεύμα του νιτσεϊκού:
"Nein, gerade Tatsachen gibt es nicht, nur Interpretationen. Wir können kein Faktum »an sich« feststellen: vielleicht ist es ein Unsinn, so etwas zu wollen. »Es ist alles subjektiv« sagt ihr: aber schon das ist Auslegung, das »Subjekt« ist nichts Gegebenes, sondern etwas Hinzu-Erdichtetes, Dahinter-Gestecktes."
Μετάφραση (δική μου - μετά λόγου γνώσης μεν, αλλά μην βασίσετε το διδακτορικό σας πάνω της):
"Όχι, δεν υπάρχουν καθαυτά γεγονότα, παρά μόνο ερμηνείες. Ίσως είναι άσκοπο να θέλουμε να συλλάβουμε κάτι τέτοιο. Όλα είναι υποκειμενικά, λέτε, αλλά ήδη κι αυτό είναι μια κατασκευή, μια ερμηνεία. Το υποκείμενο δεν είναι κάτι δοσμένο αλλά μια συνεχής διήγηση [κρυμμένη πίσω από τα πράματα]." (για το τελευταίο εντός αγκυλών έχω μια αμφιβολία).

Μερικές παρατηρήσεις πάνω στα σχόλια που προηγήθηκαν. Δεν καταλαβαίνω γιατί ο κ. Θεοδοσίου γράφει "δεν υπαρχει η λεξη "γεγονοτα". Βεβαίως και υπάρχει στο "zum Verständnis der Tatsachen diese ergänzen zu müssen" (Τatsachen = γεγονότα).

Επίσης, επειδή βλέπω στα σχόλια ότι υπάρχει ερώτημα ως προς το σε ποιου είδους γεγονότα αναφέρεται ( Kostas Constantius"απλά βρίσκω ενδιαφέρον να διευκρινιστεί το σε τι αναφέρεται. διότι αν π.χ. αναφέρεται μόνο στα γλωσσικά γεγονότα, είναι παραπλανητικό έτσι αποσπασμένο διότι τείνουμε να το διαβάζουμε να αναφέρεται στα γεγονότα εν γένει.")

Πάλι χωρίς να είμαι ειδικός, ο Witt. όπως και ο Nietzsche δεν αναφέρονται στα γλωσσικά γεγονότα αλλά ακριβώς στα γεγονότα εν γένει, με την παράδοξη υποσημείωση ότι ακριβώς αυτό αρνούνται: ότι υπάρχουν γεγονότα εν γένει (καθαυτά).

Να εξηγηθώ, στο μέτρο που το καταλαβαίνω. Σε αυτό βοηθάει πολύ η ερώτηση του Constantius. Μάλλον θα συμφωνούσε ο Nietzsche στο ότι γεγονότα εν γένει δεν υπάρχουν παρά μόνο γλωσσικά γεγονότα. Αυτό είναι που κατά τη γνώμη μου λέει ο Witt. Η περιγραφή κάποιου συμβάντος περισσότερο το δημιουργεί παρά περιγράφει κάτι που ήδη υπάρχει.

Κι επειδή ένα παράδειγμα πάντα ξεδιαλύνει τα πράγματα: Φανταστείτε πως είστε μάρτυρας του σκληρού βασανισμού ενός ανθρώπου. Η αγωνία, τα αίματα, η οργή, οι κραυγές, οι ικεσίες. Όλα αυτά, λέτε, είναι αντικειμενικά! Έγιναν αναντίρρητα! Είναι γεγονός!

Κι όμως, είναι απλώς αντικειμενικά στα μάτια κάθε υποκειμένου (ανθρώπου), ΜΟΝΟ αν μιλάμε για *ανθρώπινα υποκείμενα*. Ένα γεγονός, ένα εν γένει γεγονός όμως *οφείλει να είναι αντικειμενικό* στα μάτια *κάθε υποκειμένου*. Υπάρχει ένα τέτοιο γεγονός; Witt. και Nietzche λένε πως όχι.

Πως το καταλαβαίνουμε αυτό; Ο παραπάνω βασανισμός είναι αναντίρρητος ως τέτοιος σε έναν άνθρωπο, αλλά ας σκεφτούμε τι χάνουμε από το υποτιθέμενα εν γένει γεγονός μόλις μεταβούμε σε ένα άλλο υποκείμενο. Ένα σκύλο για παράδειγμα. Ο σκύλος ασφαλώς θα καταλάβει το ότι το αφεντικό του υποφέρει γιατί έχει κάμποση συναισθηματική νοημοσύνη. Ο λόγος είναι ότι βιολογικώς φέρει την ίδια δομή με τον άνθρωπο. Όμως από το 'γεγονός' του βασανισμού έχουμε ήδη χάσει το κεντρικό νόημα του συμβάντος ως 'βασανισμού'. Ο σκύλος δεν μπορεί να ξεχωρίσει αν πρόκειται για βασανισμό, ή για ένα γιατρό που χωρίς αναισθητικό προσπαθεί επειγόντως να εγχειρήσει κάποιον που αλλιώς θα χάσει τη ζωή του.

Αν δε, χάριν της φιλοσοφικής διερώτησης, πάμε σε μια τελείως άλλη μορφή ζωής, στο πως αντιλαμβάνεται το παραπάνω 'γεγονός' θα δούμε πλέον ότι το 'γεγονός' μας έχει χάσει κάθε παράμετρό του. Έχει γίνει ένα κενό σημαίνον, μια κενή νοήματος αλληλεπίδραση της ύλης. Τι είναι η 'κραυγή αγωνίας', τι είναι ο 'πόνος' για μια μορφή ζωής που δεν έχει στόμα και νευρικό σύστημα; Σε μια τέτοια μορφή ζωής δεν είναι καν προφανές πως οι δυο άνθρωποι που συμμετέχουν στο δρώμενο αποτελούν δυο ξεχωριστές έμβιες οντότητες. Τι είναι 'έμβιο'; Πως θα μπορούσε να αντιληφθεί μια τέτοια μορφή ζωής τη διαφορά ανάμεσα σε μια μηχανή αυτοκινήτου που γυρνάω το κλειδί και σβήνει, ησυχάζει, από έναν άνθρωπο που σταματάει η καρδιά του πεθαίνει, μένει ακίνητος;

Με λίγα λόγια, δεν υπάρχει καθαυτό γεγονός. Όλα είναι ερμηνείες και καθαρός ανθρωπομορφισμός.

Αυτά τα ολίγα, ελπίζω όχι έξω από το πνεύμα Nietzche και Wittgenstein.

Πάντως πρέπει τώρα να διερευνηθεί πως το παραπάνω θα επιστρέψει χρήσιμο στα ανθρώπινα πράγματα. Σχετικά δείτε: J. Law, What's Wrong with a One-World World